DR WALENTYNA WNUK
Uniwersytet Wrocławski
Rola Uniwersytetu Trzeciego Wieku
w zmianie jakości życia ludzi starszych
UTW jest placówką zajmującą szczególne miejsce w systemie opieki społecznej, której naczelnym założeniem jest dbanie o właściwą jakość życia ludzi starszych. Jakość życia mierzona jest stopniem zaspokajania potrzeb materialnych i niematerialnych człowieka. Za zasadne wydaje się postawienie w tym miejscu pytania o potrzeby późnej dorosłości. Na uwagę zasługują wyniki badań, które proponują tę listę wypełnić: potrzebą ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, opieki i wsparcia, komfortu psychicznego, przynależności i miłości, prestiżu i uznania, użyteczności (bycia potrzebnym), afiliacji (współżycia społecznego), wypełnienia powiększonego wolumenu czasu w satysfakcjonujący sposób, autoprezentacji, dokonań itd.
W przypadku pokolenia najstarszego na uwagę zasługują potrzeby psychospołeczne, a wśród nich: potrzeba akceptacji, społecznej użyteczności i więzi emocjonalnej. One właśnie utożsamiane są w starszym wieku z sensem życia, który jest fundamentem wysokiej jakości życia (w praktyce dbamy głównie o ciało człowieka starszego, zapominając o jego duszy).
Najwyższą wartością preferowaną przez ludzi starszych jest zdrowie, które należy rozumieć jako pozytywny stan samopoczucia fizycznego i psychicznego, a także społecznego, a nie tylko brak choroby. Jakość życia zdeterminowana jest wieloma czynnikami, w przypadku ludzi starszych rzecz dodatkowo się komplikuje. Późna dorosłość jest, bowiem najbardziej zróżnicowaną fazą życia człowieka. Prawie każdy z nas starzeje się własnym rytmem. W dodatku na jakość życia składa się suma przeżyć w każdym okresie życia. Pytanie o jakość życia ludzi starszych to zabieganie by ten okres życia reprezentował starość długą, zdrową, niezależną, szczęśliwą, godną, aktywną itp. Decydować o tym będą przede wszystkim ludzie starsi (ich biografie, preferowane wartości, style życia, postawy wobec własnej starości itp.), ale również nastawienie społeczeństwa, otoczenie najbliższe (rodzina, sąsiedzi), system zabezpieczeń społecznych.
Czy i jak UTW wpływa na jakość życia najstarszego pokolenia? UTW jest placówką edukacyjną adresowaną do najstarszego pokolenia. Bogaty i ciągle rozwijany program proponuje intensywny tok pracy, który stanowią: wykłady audytoryjne, zajęcia seminaryjne, lektoraty, gimnastyki lecznicze, spotkania w sekcjach i zespołach zainteresowań itd.
UTW jako placówka edukacyjna dla ludzi starszych przyznaje prawo do rozwoju, dalszego rozwoju, we wszystkich możliwych wymiarach, uaktywniając wciąż potencjał rozwojowy, jaki tkwi w starszym pokoleniu. Walcząc z negatywnym stereotypem starości, przeciwstawia się pasywnej starości, będącej niekorzystnym zjawiskiem, zarówno dla jednostki, jak i społeczeństwa.
UTW jest przykładem dynamicznego i konstruktywnego podejścia do starości, przeciwstawiając się drastycznemu ograniczaniu przestrzeni życiowej ludzi starszych. Uczy właściwego wykorzystania czasu wolnego, poszukuje bowiem form przeciwdziałania monotonii życia na emeryturze. Czas „pusty”, staje się „zajętym”, przynosząc radość i zadowolenie. Zaspokaja potrzeby więzi społecznych, proponując związki przyjacielskie i uczuciowe. UTW umożliwia zdobywanie nowych kompetencji, niezbędnych w pokonywaniu stresu starości, pokonywaniu kryzysów rozwojowych.
UTW zmienia strukturę życia ludzi starszych, proponując nowe pola aktywności, zaspokajając istniejące potrzeby albo budząc uśpione. Daje wsparcie psychiczne, wyzwala siły, mobilizuje, uczy zachowania zdrowia, twórczej akceptacji choroby, inwalidztwa, rozumnego włączania się w problemy rodzinne, środowiskowe. Przeciwstawia się takim odczuciom, jakże często towarzyszącym ludziom starszym, jak: poczuciu osamotnienia, izolacji społecznej, braku nimi zainteresowania ze strony otoczenia społecznego.
Podsumowując: celem UTW jest przedłużyć okres aktywności poznawczej, społecznej, fizycznej, przedłużyć okres twórczego życia, kształcić zdolności adaptacyjne, tym samym zmierzać do poprawy jakości życia najstarszego pokolenia.
Dodaj komentarz